Ortoreksja, czyli obsesja na punkcie zdrowego jedzenia, jest stosunkowo nowym, lecz rosnącym zjawiskiem, które może poważnie wpływać na zdrowie psychiczne i fizyczne osób nią dotkniętych. Podczas gdy zdrowa dieta jest niezwykle ważna, nadmierna koncentracja na jakości spożywanych produktów oraz ścisłe unikanie „niezdrowych” składników może prowadzić do poważnych konsekwencji dla zdrowia i życia codziennego.

Ortoreksja jest jednym z wielu zaburzeń odżywiania, które, choć nieoficjalnie sklasyfikowane, zyskuje coraz większe uznanie wśród specjalistów zdrowia psychicznego jako problem wymagający wsparcia i interwencji.

Czym jest Ortoreksja?

Ortoreksja to stan, w którym dążenie do zdrowego odżywiania przeradza się w obsesję. W odróżnieniu od innych zaburzeń odżywiania, jak anoreksja czy bulimia, w ortoreksji kluczowy jest nie cel utraty wagi, ale koncentracja na „czystości” i „naturalności” produktów spożywczych.

Ortorektycy spędzają wiele godzin dziennie na planowaniu posiłków, analizowaniu składów oraz rygorystycznym selekcjonowaniu żywności, często unikając całych grup pokarmowych. Ostatecznie może to prowadzić do poważnego ograniczenia diety i niedoborów składników odżywczych, jak również izolacji społecznej.

Objawy ortoreksji

Ortoreksja ma swoje charakterystyczne objawy, które wyróżniają ją spośród innych zaburzeń odżywiania. Do najczęściej występujących symptomów należą:

• Nadmierna koncentracja na jakości spożywanych produktów – osoby z ortoreksją mogą obsesyjnie unikać produktów uważanych za niezdrowe, jak przetworzone jedzenie, gluten, cukier czy nabiał.
  
• Unikanie sytuacji społecznych związanych z jedzeniem – ponieważ jedzenie poza domem lub wspólne posiłki mogą wiązać się z „niekontrolowaną” żywnością, osoby z ortoreksją często unikają wyjść i spotkań.
  
• Poczucie winy i lęku związanego ze spożyciem „niewłaściwego” jedzenia – złamanie rygorystycznych zasad żywieniowych może prowadzić do silnego poczucia winy i dyskomfortu psychicznego.
  
• Poczucie wyższości nad osobami, które nie przestrzegają „czystej” diety – osoby z ortoreksją mogą odczuwać satysfakcję lub wyższość moralną wynikającą z przestrzegania swojego stylu odżywiania.

Skutki Ortoreksji

Mimo dobrych intencji, ortoreksja może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Zbyt restrykcyjna dieta często skutkuje niedoborem witamin i minerałów, co może prowadzić do osłabienia organizmu, anemii, problemów ze skórą i włosami, a nawet do poważniejszych schorzeń wynikających z niedożywienia.

Ponadto, psychologiczne aspekty ortoreksji mogą prowadzić do izolacji społecznej, obniżonego nastroju, a nawet rozwoju innych zaburzeń psychicznych, takich jak depresja czy zaburzenia lękowe.

Jak radzić sobie z Ortoreksją?

Przede wszystkim warto rozważyć terapię w nurcie poznawczo-behawioralnym (CBT) – terapia ta pomaga pacjentom zidentyfikować i zmienić negatywne myśli oraz nawyki związane z jedzeniem. W ramach CBT osoba uczy się bardziej elastycznego podejścia do odżywiania, skupiając się na zdrowiu psychicznym, a nie tylko fizycznym. Do tego dochodzi praca nad akceptacją siebie – w procesie terapeutycznym ważne jest, by pacjent uczył się akceptować swoje ciało i potrzeby bez nieustannego dążenia do perfekcji w odżywianiu.

Wsparcie dietetyczne to kolejny ważny krok. Praca z dietetykiem może pomóc w zrozumieniu, jakie składniki są rzeczywiście potrzebne organizmowi oraz jak osiągnąć równowagę bez nadmiernych ograniczeń.

Kiedy szukać pomocy?

Jeśli zauważasz u siebie lub bliskiej osoby nadmierną koncentrację na zdrowym jedzeniu, towarzyszące temu poczucie lęku, niepokój lub pogorszenie jakości życia, warto zwrócić się o pomoc do specjalisty. Ortoreksja, mimo że bywa trudna do rozpoznania, jest stanem wymagającym wsparcia, który może z czasem negatywnie wpływać na zdrowie fizyczne i psychiczne.

Ortoreksja pokazuje, że nawet pozornie zdrowe nawyki mogą wymknąć się spod kontroli. Dążenie do zdrowego odżywiania jest wartościowe, ale kiedy staje się obsesją, zamiast pomagać, zaczyna szkodzić. Zachowanie równowagi w codziennych wyborach żywieniowych to klucz do zdrowia nie tylko fizycznego, ale i psychicznego.