Dlaczego co roku w jesień czuję się gorzej?
To pytanie zadaje sobie wielu z nas. Warto poznać szczegóły na temat złego samopoczucia i objawów, które mogą powodować niepokój.
Depresja sezonowa, znana również jako Seasonal Affective Disorder (SAD), to rodzaj zaburzenia nastroju, które występuje cyklicznie, najczęściej w okresie jesienno-zimowym, kiedy dni stają się krótsze, a ilość światła słonecznego znacznie spada. SAD może prowadzić do poważnego obniżenia jakości życia, jednak przy odpowiednim wsparciu i interwencji, jej objawy są możliwe do złagodzenia.
Czym jest depresja sezonowa?
Depresja sezonowa to specyficzna forma depresji, której epizody pojawiają się regularnie w określonych porach roku, szczególnie w miesiącach od października do marca. Gdy dni stają się krótsze, a dostępność światła naturalnego spada, część osób zaczyna doświadczać objawów podobnych do klasycznej depresji.
Z kolei wiosną i latem symptomy zwykle ustępują, co może przynieść znaczną ulgę, ale również sprawia, że SAD często bywa ignorowana lub bagatelizowana jako „jesienna chandra”.
Przyczyny SAD
Przyczyny depresji sezonowej nie są w pełni poznane, ale istnieje kilka czynników, które mogą przyczyniać się do jej wystąpienia:
- Niedobór światła słonecznego, który wpływa na poziom serotoniny – neuroprzekaźnika odpowiadającego za regulację nastroju.
- Zmiany w rytmie dobowym, związane z mniejszą ilością światła, które wpływają na funkcjonowanie zegara biologicznego i zakłócają sen.
- Niski poziom witaminy D – zimą często brakuje naturalnego światła, które wspomaga jej produkcję, co może pogłębiać uczucie zmęczenia i przygnębienia.
Objawy depresji sezonowej
Objawy SAD przypominają symptomy depresji, jednak mają też swoje charakterystyczne cechy. Najczęściej występujące objawy to:
- Utrzymujący się smutek i przygnębienie,
- Wzmożona senność i trudności ze wstawaniem rano – często mimo długiego snu osoby cierpiące na SAD czują się nadal zmęczone,
- Wzrost apetytu, szczególnie na węglowodany, co często prowadzi do przyrostu masy ciała,
- Utrata zainteresowania aktywnościami, które wcześniej sprawiały przyjemność,
- Trudności z koncentracją i pamięcią,
- Poczucie beznadziejności i izolacja społeczna.
Jak radzić sobie z SAD?
Chociaż SAD jest zaburzeniem nastroju, można podjąć różne kroki, aby złagodzić jej objawy i lepiej radzić sobie z okresem jesienno-zimowym:
- Terapia światłem – jest to jedna z najczęściej stosowanych metod leczenia SAD. Polega na codziennym przebywaniu przed specjalnym panelem emitującym jasne światło o dużym natężeniu. Terapia światłem jest najbardziej skuteczna rano i pomaga złagodzić objawy poprzez regulację cyklu snu i poziomu serotoniny.
- Włączenie aktywności fizycznej – Regularne ćwiczenia, szczególnie te wykonywane na świeżym powietrzu, nawet przy ograniczonej ilości światła, mogą znacząco poprawić nastrój. Aktywność fizyczna sprzyja produkcji endorfin, które pomagają przeciwdziałać objawom depresyjnym.
- Zdrowa dieta – Warto zwrócić uwagę na dietę bogatą w składniki odżywcze, które wpływają na samopoczucie, jak kwasy tłuszczowe omega-3, witaminy z grupy B oraz witamina D. Spożywanie zrównoważonych posiłków pomoże utrzymać stabilny poziom energii.
- Wsparcie psychoterapeutyczne – W przypadku osób zmagających się z SAD psychoterapia, szczególnie terapia poznawczo-behawioralna (CBT), może pomóc w identyfikacji negatywnych wzorców myślenia oraz nauczyć sposobów radzenia sobie z sezonowym obniżeniem nastroju.
- Farmakoterapia – W przypadku nasilonych objawów, które utrudniają codzienne funkcjonowanie, lekarz może zarekomendować stosowanie leków przeciwdepresyjnych, które wspierają regulację nastroju na poziomie neuroprzekaźników.
Kiedy warto zgłosić się po pomoc?
Jeśli odczuwasz utrzymujący się smutek, apatię i problemy z funkcjonowaniem w okresie jesienno-zimowym, które wracają co roku, warto rozważyć konsultację z psychologiem lub psychiatrą. Profesjonalna diagnoza i odpowiednie leczenie mogą przynieść ulgę i pozwolić na skuteczniejsze zarządzanie objawami.
Nie warto czekać z prośbą o pomoc – depresja sezonowa, podobnie jak inne zaburzenia nastroju, jest stanem wymagającym wsparcia, a jej leczenie może przynieść realną poprawę jakości życia.
Depresja sezonowa to wyzwanie, ale przy odpowiednich działaniach można minimalizować jej wpływ na codzienne funkcjonowanie i cieszyć się dobrym samopoczuciem przez cały rok.
